Aan het woord boze boeren, vertwijfelde burgers, politici die met de dood worden bedreigd, nieuwsduiders die nog veel erger voorspellen...
Rode draad door alle verhalen is het verlies van vertrouwen. In elkaar, in de politiek, in een goede afloop. Na 2 uur actualiteit begon ik er bijna in te geloven. Dat we er niet meer uit komen met elkaar. Dat crisis na crisis elkaar zal opvolgen totdat er helemaal niets meer over is van ons democratisch bestel. De bodem onder ons weggeslagen doordat we elkaar niet meer geloven, eisen in plaats van met elkaar naar een oplossing zoeken en alleen nog maar gaan voor het eigen gewin.
In toenemende mate ervaar ik een kloof tussen wat ik op tv en in de social media zie en wat ik in mijn eigen (professionele) leven beleef. Als adviseur bewonersparticipatie/procesbegeleider energietransitie kom ik in heel veel wijken en bij mensen thuis die vol zitten van de goede bedoelingen. Inwoners die een probleem zien en daar vervolgens -vaak zonder enige vorm van vergoeding- met elkaar de schouders onder zetten. Die van het probleem een uitdaging maken, er lol in hebben met samen met andere inwoners naar een oplossing te zoeken. Samen met lokale overheden en maatschappelijke organisaties. Natuurlijk schuurt het wel eens. Maar dat maakt mijn werk ook zo leuk. Om ondanks tegengestelde belangen toch te kijken wat we gezamenlijk hebben. En welke stappen we wel kunnen zetten.
Welk verhaal is waar?
In mijn eigen gemeente -de gemeente Zeist- ben ik al tien jaar in verschillende rollen betrokken bij het burgerplatform Samen Duurzaam Zeist. Johan Varkevisser -toenmalig D66 wethouder- zag destijds al dat het opbouwen van een (werk)relatie tussen gemeente, inwoners en maatschappelijke organisaties cruciaal was om alle transities die toen ook al op ons af kwamen het hoofd te kunnen bieden. Duurzame initiatieven van inwoners werden centraal gesteld: wat beweegt jou en hoe kunnen we met elkaar jouw initiatief versterken? Zo leerden ambtenaren, inwoners en professionals over elkaar en met elkaar, ontstonden er relaties die een fundament van vertrouwen hebben. ‘Uiteindelijk’ zei Johan Varkevisser destijds ‘zullen we die relaties nodig hebben om van een van de grootste uitdagingen uit onze tijd, namelijk de energietransitie, een succes te maken’.
Tien jaar later zijn er in Zeist maar liefst 17 inwonersinitiatieven die in hun eigen wijk aan de slag willen met de energietransitie. De gemeente is ondersteunend, bij Stichting Energie Zeist (ook een bewonersinitiatief) zit uitvoeringskennis en -kracht, Samen Duurzaam Zeist speelt een verbindende rol. En daar ben ik hartstikke trots op. Ja we hebben in Zeist een relatief hoog opgeleide bevolking, veel inwoners die iets te besteden hebben en een gemeente die geld (over) heeft voor duurzaamheid. Maar in gemeenten met een vergelijkbaar profiel (bijvoorbeeld de Utrechtse Heuvelrug) zie je deze ontwikkeling (nog) niet.
Ik denk dat de visie van een wethouder, in combinatie met inwoners die er mee aan de slag gingen en organisaties bouwden die een verbindende rol tussen overheid en samenleving spelen, verklaren waarom er in Zeist op 17 plekken aan een alternatieve energieoplossing wordt gewerkt. In mijn ogen is er uiteindelijk maar een weg en dat is de weg vooruit, met elkaar en op basis van vertrouwen. De tv laat ik voorlopig maar even uit. Ik geloof in burgerkracht en zet mijn ziel en zaligheid graag in voor opdrachtgevers die deze visie delen.
Dit artikel verscheen eerst op LinkedIn. Foto van Frank Magdelyns via Pixabay